سعدی شیرازی

مشرف‌الدین مصلح بن عبدالله شیرازی متخلص به «سعدی» در سال ۶۰۶ ه.ق در شیراز چشم به جهان گشود.
وی به عنوان شاعر و نویسندهٔ بزرگ قرن هفتم شناخته شده و به عنوان یکی از رکن‌های اصلی ادبیات فارسی محسوب می‌شود. او را به «استاد سخن»، «شیخ اجل» و... لقب نهاده‌اند. وی در جوانی به مدرسهٔ نظامیهٔ بغداد رفت و به تحصیل ادب و تفسیر و فقه و کلام و حکمت پرداخت و سپس به شام و مراکش و حبشه و حجاز سفر کرد و پس از بازگشت به شیراز، به تألیف شاهکارهای خود دست زد. او از ابن‌جوزی و عبدالقادر گیلانی بهره‌های فراوان برد و سعدی در میانسالی با مولوی، امیرخسرو دهلوی و همام تبریزی ملاقات داشته است. وی در سال ۶۹۰ در شیراز درگذشت و در آنجا به خاک سپرده شد. از آثار او می‌توان به «دیوان اشعار»، «بوستان»، «گلستان» و «مواعظ» اشاره کرد.

سعدی شیرازی

تقلیدِ هلال ماه از «ع» علی‌ست بر گردن خورشید فقط دِین علی‌ست

گریه کن لؤلؤ و مرجان، که هوا دم کرده چاهِ کوفه عطشِ چشمۀ زمزم کرده

باید سخن از حقیقت دین گفتن از حُرمَت قبلۀ نخستین گفتن

چقدر ها کند این دست‌های لرزان را؟ چقدر؟ تا که کمی سردی زمستان را...

مگر نه اینکه همان طفل غزه طفل من است چرا سکوت کنم سینه‌ام پر از سخن است

از جهانی که پر از تیرگی ما و من است می‌گریزم به هوایی که پر از زیستن است

دیر آمدم... دیر آمدم... در داشت می‌سوخت هیأت، میان «وای مادر» داشت می‌سوخت

چشمه چشمه تشنگی، زائران! بیاورید نام آبِ آب را بر زبان بیاورید

و خانه‌ها، همه، هر جا، خراب خواهد شد در آسمان و زمین، انقلاب خواهد شد

از عمر دو روزی گذران ما را بس یک لحظۀ وصل عاشقان ما را بس

ای آنکه دوای دردمندان دانی راز دل زار مستمندان دانی

به رغم سیلی امواج، صخره‌وار بایست در این مقابله چون کوه استوار بایست!

تقلیدِ هلال ماه از «ع» علی‌ست
بر گردن خورشید فقط دِین علی‌ست

گریه کن لؤلؤ و مرجان، که هوا دم کرده
چاهِ کوفه عطشِ چشمۀ زمزم کرده

باید سخن از حقیقت دین گفتن
از حُرمَت قبلۀ نخستین گفتن

چقدر ها کند این دست‌های لرزان را؟
چقدر؟ تا که کمی سردی زمستان را...

مگر نه اینکه همان طفل غزه طفل من است
چرا سکوت کنم سینه‌ام پر از سخن است

از جهانی که پر از تیرگی ما و من است
می‌گریزم به هوایی که پر از زیستن است

دیر آمدم... دیر آمدم... در داشت می‌سوخت
هیأت، میان «وای مادر» داشت می‌سوخت

چشمه چشمه تشنگی، زائران! بیاورید
نام آبِ آب را بر زبان بیاورید

و خانه‌ها، همه، هر جا، خراب خواهد شد
در آسمان و زمین، انقلاب خواهد شد

از عمر دو روزی گذران ما را بس
یک لحظۀ وصل عاشقان ما را بس

ای آنکه دوای دردمندان دانی
راز دل زار مستمندان دانی

به رغم سیلی امواج، صخره‌وار بایست
در این مقابله چون کوه استوار بایست!