کولیان جنوب شیکاگو، نوجوانان شاخ آفریقا
دختران جوان اورشلیم، موبدان قلمرو بودا
همه در انتظار یک روزن، در دل برگهای تقویماند
چشمشان خیره مانده سوی افق، دلشان در امید فرداها...
کودکان گرسنۀ هایتی، مادران اسیر بحرینی
بغض دارند...بغض دلتنگی، گله دارند از خدا حتی
بوی باروت میرسد از مصر... از یمن بوی تند خودسوزی
بچههای یتیم غزه هنوز ناامیدند از همه اما...
...
...
...
...
...
...
بیت پنجم رسید و تا اینجا شش نفر از گرسنگی مردند
درد تو چیست جز یتیمی که بیغذا مانده آن سوی دنیا
ما هم این گوشه از جهان خوبیم، حالمان..ای... بدون تو بد نیست...
سامریها فریبمان دادند...دور دیدیم چشم موسی را
::
یک شب جمعه...
جمکران...
باران
مهر و سجادهای به سبک کمیل
آسمانها به سجده افتادند، کاش میشد شما همین فردا...
(محمدجواد الهی پور)
شعر مهدوی یکی از شاخههای شعر ولایی است که از لحاظ موضوع و مضمونسازی ویژگیهای متمایزی با بخشهای دیگر شعر آیینی و ولایی دارد. در غزل بالا، شاعر نگاهی جهانی به موضوع مهدویت در شعر امروز داشته است و در اثرش از ویژگیهایی مؤثری بهره برده است، نظیر:
۱. زبان تلگرافی و عبارات کوتاه در زبان روزمره؛ مثل: «حالمان..ای... بدون تو بد نیست / درد تو چیست / همین فردا...»
۲. تیترهای خبری؛ مانند: «گله دارند از خدا حتی / بوی باروت میرسد از مصر...»
۳. نام شهرها و مکانهای مختلف؛ چون: «شیکاگو، آفریقا، بحرین، مصر، یمن، غزه، هایتی...»
۴. اشاره کردن به قشرهای مختلف؛ مثل: «کولیان، نوجوانان، دختران، موبدان، کودکان، مادران، بچهها، سامریها، آسمانها»
۵. فرم متناسب با مضمون؛ مانند: «...بیت پنجم رسید و تا اینجا، شش نفر از گرسنگی مردند...»
۶. بهره بردن از تلمیح؛ چون: «دور دیدیم چشم موسی را»
با مرور شعرهای مهدوی شاعران، در نگاه کلی این نوع آثار از بسامد کمتری برخوردارند. اما با دقت بیشتر در مییابیم که رگههایی از نگاه جهانی به مهدویت در شعر دیده میشود. مانند:
طلوع میکند آن آفتاب پنهانی
ز سمت مشرق جغرافیای عرفانی
(قیصر امینپور)
ای جانِ جانِ جان جهانهای مختلف!
ایمان عاشقانۀ جانهای مختلف!
روح سلام در تن هستی که زندهای
همواره در نسوج زبانهای مختلف!
(علیمحمد مؤدب)
دنیای با حضور تو دنیای دیگریست
روز طلوع سبز تو فردای دیگریست
(سید محمدجواد شرافت)
کلیدداری کعبه نشانۀ حق نیست
کسی است حق که در آن بیکلید میآید
و حاجیان همه یک روز صبح میگویند:
چقدر بر تن کعبه سفید میآید
(حسن بیاتانی)
به نظر نگارنده، شعر مهدوی امروز نیاز به تحلیل و برداشت متناسب از مفهوم انتظار دارد و این انتظار را میتواند در حدّ جهانی، منطقهای، مذهبی بروز دهد. توجه شاعران به حرکتهایی مثل: جشنهای مردمی نیمۀ شعبان، پیادهروی اربعین، فداکاری جبهۀ مقاومت، جنبشهای خودجوش جهانی، مبارزه با ظالم و حمایت از مظلوم و برداشت جامع و کامل از مفهوم منجی بشریت، و پرداختن به این مفاهیم در شعر، میتواند مفید و اثرگذار باشد.