شعر هیأت شعر عاشورایی نثر ادبی اشعار مذهبی

استفاده از وقایع روزمره در شعر فاطمی

زیر باران دوشنبه بعدازظهر
اتفاقی مقابلم رخ داد
وسط کوچه ناگهان دیدم
زن همسایه بر زمین افتاد

سیب‌ها روی خاک غلتیدند
چادرش در میان گرد و غبار
قبلاً این صحنه را... نمی‌دانم
در من انگار می‌شود تکرار

آهِ سردی کشید، حس کردم
کوچه آتش گرفت از این آه
و سراسیمه گریه در گریه
پسر کوچکش رسید از راه

گفت: آرام باش! چیزی نیست
به گمانم فقط کمی کمرم...
دست من را بگیر، گریه نکن
مرد گریه نمی‌کند پسرم

چادرش را تکاند، با سختی
یا علی گفت و از زمین پا شد
پیش چشمان بی‌تفاوت ما
ناله‌هایش فقط تماشا شد

صبح فردا به مادرم گفتم
گوش کن! این صدای روضۀ کیست
طرف کوچه رفتم و دیدم
در و دیوار خانه‌ای مشکی‌ست

::

با خودم فکر می‌کنم حالا
کوچۀ ما چقدر تاریک است
گریه، مادر، دوشنبه، در، کوچه
راستی! فاطمیه نزدیک است...
 
سیدحمیدرضا برقعی
 
🔹شعر و زندگی در ارتباط با هم‌اند؛ به طوری که جهان‌بینی فردی از زندگی اثر می‌پذیرد و بر شعر اثر می‌گذارد. از طرفی شعر، زندگی شاعر را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

🔹«انسان به محیط، فعالیت‌هایش و نسبت به زندگی خودش شناخت دارد و به همان اندازه زندگی را فهم می‌کند، یعنی لایه‌ها، اعماق و جهان‌ها را؛ و این هنر است.» (علی‌محمد مودب)

🔹ممکن است یک اتفاق روزمره، یا یک تصویر شاعر را به زمان و مکان مشترک ببرد. در شعر فاطمی، این برداشت شاعرانه دور از دسترس نیست همان‌طور که در چهارپاره فاطمی سیدحمیدرضا برقعی آن را مشاهده می‌کنیم. نمونه‌های اندکی در شعرهای دیگر به چشم می‌خورد:

کوهی را به شانه گرفتم
و اندوهی ابدی را
نشانه رفتم
سیدحسن حسینی

نیازی نیست روضه سر بیاید
نباید روضه‌خوان دیگر بیاید
برای گریه این ایام کافی‌ست
فقط گاهی صدای در بیاید
محمد میرزایی‌بازرگانی

🔹 «در این نوع بیان، شاعر افکار، عواطف، برداشت‌ها و تأثرات روحی خود را باز می‌گوید، و از حقایق سخن می‌گوید یا حالات خود را وصف می‌کند.» (سلیمانی،۱۳۹۳: ۲۱۸)

🔹شاعر در شعر فاطمی به واقع با اتفاقاتی از قبیل: هدیه دادن، شعله‌ور شدن آتش، گذر از میان کوچه، گریه و تضرع در مسجد و... می‌تواند پلی به آن سوی تاریخ بزند و بیان شاعرانه‌ای را ترسیم کند.

🔹«به واقع شعر آیینی بدون حضور انسان امروز و خواست‌های او، در همان افق شعر مذهبی دورۀ صفوی و قاجاری باقی می‌ماند و از آن فراتر نمی‌رود.» (کاظمی،۱۳۹۰: ۷۰)
 
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
📗 سلیمانی، مرتضی (۱۳۹۳). زبان حال و کارکرد آن در ادبیات عاشورایی. قم: میراث ماندگار.
📗 کاظمی، محمدکاظم (۱۳۹۰). رصد صبح. چاپ دوم، تهران: سوره مهر.
📗 مودب، علی محمد. زندگی امروزی و شعر دیروزی.مجله سوره اندیشه، شماره دوازدهم (۶۹-۶۸)، سبک زندگی، کلیات.

پدیدآورنده
درباره شاعر