عبدالرحمان جامی

عبدالرحمان جامی

نورالدین عبدالرحمن بن احمد متخلص به «جامی» سال ۸۱۷ ه.ق در جام از توابع هرات دیده به جهان گشود. جامی مقدّمات ادبیات فارسی و عربی را نزد پدرش آموخت و پس از مهاجرت به هرات فرصت یافت تا در مدرسه نظامیۀ هرات به تحصیل علوم متداول زمان خود همچون حکمت مشایی، ریاضیات، فقه، اصول، حدیث و تفسیر بپردازد. جامی که سرودن شعر را در جوانی آغاز کرده بود با به نظم درآوردن تعالیم عرفانی به محبوبیتی عظیم در میان اهل دانش و معرفت دست یافت. جامی در سال ۸۹۸ ه.ق وفات کرد و در هرات به خاک سپرده شد. از جامی بیش از چهل اثر و تألیف به جا مانده است. از معروف‌ترین آثار ادبی او هفت مثنوی به نام «هفت اورنگ» است که در کنار دیوان اشعارش به یادگار مانده است.

عبدالرحمان جامی

با چفیه و جلیقه و قرآن شهید شد یعنی که در میانهٔ میدان شهید شد

چه دارد می‌شود؟ ای داد از این پاییز! نصرالله! خودت تکذیب کن اخبار را! برخیز! نصرالله!

خبر داری که با این دل، دل عاشق چه‌ها کردی؟ میان بُهتِ اندوه فراوانت رها کردی

سبکبال بر موجی از مه، به قاف تماشا رسیدند به صبحِ تشرف به خورشید، به دیدار فردا رسیدند

کاش بیدار شوم، آمده باشی به خراسان بعدِ کرمان و بشاگرد و گلستان و لرستان

پیِ خورشید، شب تا صبح، در سوزِ مِه و باران به گریه تاختیم از غرب تا شرق ارسباران

نه از جرم و عقاب خود می‌ترسم نه از کمیِ ثواب خود می‌ترسم

به دریا رسیدم پس از جستجوها به دریای پهناور آرزوها

نگاه می‌کنم از آینه خیابان را و ناگزیری باران و راهبندان را

مرا بنویس باران، تا ببارم یکی از داغداران... تا ببارم

گاهی اگر با ماه صحبت کرده باشی از ما اگر پیشش شکایت کرده باشی

زندگی جاری‌ست در سرود رودها شوق طلب زنده‌ست

با چفیه و جلیقه و قرآن شهید شد
یعنی که در میانهٔ میدان شهید شد

چه دارد می‌شود؟ ای داد از این پاییز! نصرالله!
خودت تکذیب کن اخبار را! برخیز! نصرالله!

خبر داری که با این دل، دل عاشق چه‌ها کردی؟
میان بُهتِ اندوه فراوانت رها کردی

سبکبال بر موجی از مه، به قاف تماشا رسیدند
به صبحِ تشرف به خورشید، به دیدار فردا رسیدند

کاش بیدار شوم، آمده باشی به خراسان
بعدِ کرمان و بشاگرد و گلستان و لرستان

پیِ خورشید، شب تا صبح، در سوزِ مِه و باران
به گریه تاختیم از غرب تا شرق ارسباران

نه از جرم و عقاب خود می‌ترسم
نه از کمیِ ثواب خود می‌ترسم

به دریا رسیدم پس از جستجوها
به دریای پهناور آرزوها

نگاه می‌کنم از آینه خیابان را
و ناگزیری باران و راهبندان را

مرا بنویس باران، تا ببارم
یکی از داغداران... تا ببارم

گاهی اگر با ماه صحبت کرده باشی
از ما اگر پیشش شکایت کرده باشی

زندگی جاری‌ست
در سرود رودها شوق طلب زنده‌ست