نیّر تبریزی

میرزا محمدتقی مامقانی تبریزی مشهور به «حجة‌الاسلام» و متخلص به «نیّر» ۱۲ جمادی‌الاولی ۱۲۴۸ ه.ق در شهر تبریز متولد شد. علوم حوزوی را با تحصیل نزد پدرش ملا محمد که از علمای سرشناس تبریز بود، آغاز کرد. در ۲۲ سالگی برای ادامۀ تحصیل در حوزه عازم نجف شد و پس از فراگیری فقه و اصول به وطن بازگشت و به انجام خدمات دینی پرداخت. نیّر به سه زبان فارسی، عربی و ترکی شعر می‌سرود و علاوه بر شعر، در خطاطی نیز خبره بود. وی سرانجام در ۱۲ رمضان ۱۳۱۲ ه.ق در تبریز درگذشت و در وادی‌السلام نجف به خاک سپرده شد. مثنوی آتشکده اثر معروف او است و اشعارش در دیوانی با نام «دیوان نیّر» به چاپ رسیده است.

نیّر تبریزی

با چفیه و جلیقه و قرآن شهید شد یعنی که در میانهٔ میدان شهید شد

چه دارد می‌شود؟ ای داد از این پاییز! نصرالله! خودت تکذیب کن اخبار را! برخیز! نصرالله!

خبر داری که با این دل، دل عاشق چه‌ها کردی؟ میان بُهتِ اندوه فراوانت رها کردی

سبکبال بر موجی از مه، به قاف تماشا رسیدند به صبحِ تشرف به خورشید، به دیدار فردا رسیدند

کاش بیدار شوم، آمده باشی به خراسان بعدِ کرمان و بشاگرد و گلستان و لرستان

پیِ خورشید، شب تا صبح، در سوزِ مِه و باران به گریه تاختیم از غرب تا شرق ارسباران

در راه رسیدن به تو گیرم که بمیرم اصلاً به تو افتاد مسیرم که بمیرم

مرا بنویس باران، تا ببارم یکی از داغداران... تا ببارم

آه می‌کشم تو را با تمام انتظار پر شکوفه کن مرا، ای کرامت بهار

زآن یار دل‌نوازم شُکری‌ست با شکایت گر نکته‌دان عشقی، بشنو تو این حکایت

حرکت از منا شروع شد و در تب کربلا به اوج رسید

شروع قصه با برگشتن تو کجا ما و کجا برگشتن تو

با چفیه و جلیقه و قرآن شهید شد
یعنی که در میانهٔ میدان شهید شد

چه دارد می‌شود؟ ای داد از این پاییز! نصرالله!
خودت تکذیب کن اخبار را! برخیز! نصرالله!

خبر داری که با این دل، دل عاشق چه‌ها کردی؟
میان بُهتِ اندوه فراوانت رها کردی

سبکبال بر موجی از مه، به قاف تماشا رسیدند
به صبحِ تشرف به خورشید، به دیدار فردا رسیدند

کاش بیدار شوم، آمده باشی به خراسان
بعدِ کرمان و بشاگرد و گلستان و لرستان

پیِ خورشید، شب تا صبح، در سوزِ مِه و باران
به گریه تاختیم از غرب تا شرق ارسباران

در راه رسیدن به تو گیرم که بمیرم
اصلاً به تو افتاد مسیرم که بمیرم

مرا بنویس باران، تا ببارم
یکی از داغداران... تا ببارم

آه می‌کشم تو را با تمام انتظار
پر شکوفه کن مرا، ای کرامت بهار

زآن یار دل‌نوازم شُکری‌ست با شکایت
گر نکته‌دان عشقی، بشنو تو این حکایت

حرکت از منا شروع شد و
در تب کربلا به اوج رسید

شروع قصه با برگشتن تو
کجا ما و کجا برگشتن تو