عطار نیشابوری

فریدالدّین محمد عطّار نیشابوری سال ۵۴۰ ه.ق در کَدکَن از توابع خراسان رضوی امروز متولد شد و در شعر «عطّار» و گاهی «فرید» تخلص کرده است. وی داروسازی را از پدرش آموخت و به عطّاری و درمان بیماران می‌پرداخت. عطّار در طلب اولیا سفرهای زیادی به مناطقی مثل عراق، مصر، حجاز و هندوستان نمود. او که شعر را با عرفان گره زده بود، حلقۀ درس پرشوری داشت و آوازه‌اش به نواحی غربی ایران رسیده بود. وی در سال ۶۱۸ ه.ق هنگام حملۀ مغول کشته و آثارش سوزانده شد. تنها آثاری از وی در دست است، که قبل از حملهٔ مغول، به سایر شهرها برده شده بودند. آرامگاه عطار در نزدیکی نیشابور قرار دارد و ۲۵ فروردین، به‌عنوان روز ملی عطّار در تقویم ثبت شده است. «الهی‌نامه»، «منطق‌الطیر» و «تذکرة‌الاولیا» در کنار دیوان اشعار برخی از آثار بر جای مانده از او است.

عطار نیشابوری

هیچ مردی در جهان مانند پیغمبر که نیست هیچ بختی بهتر از پیوند پیغمبر که نیست

چه سخت است داغ علمدار دیدن غم یار، در اوج پیکار دیدن

با چفیه و جلیقه و قرآن شهید شد یعنی که در میانهٔ میدان شهید شد

چه دارد می‌شود؟ ای داد از این پاییز! نصرالله! خودت تکذیب کن اخبار را! برخیز! نصرالله!

خبر داری که با این دل، دل عاشق چه‌ها کردی؟ میان بُهتِ اندوه فراوانت رها کردی

سبکبال بر موجی از مه، به قاف تماشا رسیدند به صبحِ تشرف به خورشید، به دیدار فردا رسیدند

خدا وقتی نخواهد، عمر دنیا سر نخواهد شد گلوی خشک صحرایی به باران تر نخواهد شد

خواست لختی شکسته بنویسد به خودش گفت با چه ترکیبی

مگر یتیم نبودی خدا پناهت داد خدا که در حرم امن خویش راهت داد

عیب رندان مکن ای زاهد پاکیزه سرشت! که گناه دگران بر تو نخواهند نوشت

به رغم سیلی امواج، صخره‌وار بایست در این مقابله چون کوه استوار بایست!

مژده، ای دل که مسیحا نفسی می‌آید که ز انفاس خوشش بوی کسی می‌آید

هیچ مردی در جهان مانند پیغمبر که نیست
هیچ بختی بهتر از پیوند پیغمبر که نیست

چه سخت است داغ علمدار دیدن
غم یار، در اوج پیکار دیدن

با چفیه و جلیقه و قرآن شهید شد
یعنی که در میانهٔ میدان شهید شد

چه دارد می‌شود؟ ای داد از این پاییز! نصرالله!
خودت تکذیب کن اخبار را! برخیز! نصرالله!

خبر داری که با این دل، دل عاشق چه‌ها کردی؟
میان بُهتِ اندوه فراوانت رها کردی

سبکبال بر موجی از مه، به قاف تماشا رسیدند
به صبحِ تشرف به خورشید، به دیدار فردا رسیدند

خدا وقتی نخواهد، عمر دنیا سر نخواهد شد
گلوی خشک صحرایی به باران تر نخواهد شد

خواست لختی شکسته بنویسد
به خودش گفت با چه ترکیبی

مگر یتیم نبودی خدا پناهت داد
خدا که در حرم امن خویش راهت داد

عیب رندان مکن ای زاهد پاکیزه سرشت!
که گناه دگران بر تو نخواهند نوشت

به رغم سیلی امواج، صخره‌وار بایست
در این مقابله چون کوه استوار بایست!

مژده، ای دل که مسیحا نفسی می‌آید
که ز انفاس خوشش بوی کسی می‌آید