مولوی

مولانا جلال‌الدین محمد بلخی مشهور به «مولوی» شاعر بزرگ قرن هفتم هجری قمری است. وی در سال ۶۰۴ ه.ق در بلخ متولد شد. پدر وی بهاءالدین که از علما و صوفیان زمان خود بود به سبب رنجشی که بین او و سلطان محمد خوارزمشاه پدید آمده بود از بلخ بیرون آمد و بعد از مدتی سیر و سیاحت به قونیه رفت. مولانا بعد از فوت پدر تحت تعلیمات برهان‌الدین محقق ترمذی قرار گرفت. ملاقات وی با شمس تبریزی در سال ۶۴۲ ه.ق انقلابی در او پدید آورد که موجب شد مسند تدریس و افتا را رهاکرده و به مراقبت نفس و تذهیب باطن بپردازد. مولوی در سال ۶۷۲ ه.ق در قونیه وفات یافت. از آثار او می‌توان به «مثنوی معنوی»، «دیوان شمس»، «رباعیات»، «مکتوبات»، «فیه مافیه» و «مجالس سبعه» اشاره کرد.

مولوی

دوباره زلف تو افتاد دست شانۀ من طنین نام تو شد شعر عاشقانۀ من

کرامت مثل یک جرعه‌ست از پیمانۀ جانش سخاوت لقمه‌ای از سادگی سفرۀ نانش..

صدای کرب‌وبلای حسین می‌آید به هوش باش، صدای حسین می‌آید

رجز نیاز ندارد اگر نگاه کنید در این معارفه انصاف را گواه کنید

جابر! این خاکی که عطرش، از تو زائر ساخته آسمان‌ها را در این ایوان، مجاور ساخته

امسال دوریم از تو... لابد حکمتی دارد باشد، ولی عاشق دل کم‌طاقتی دارد

دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند واندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند

روی تو برده رونق ماه تمام را مجذوب کرده جلوهٔ تو خاص و عام را

دارد دل و دین می‌برد از شهر شمیمی افتاده نخ چادر او دست نسیمی

دلا بكوش كه آیینۀ خدات كنند به خود بیایی و از دیگران جدات كنند

شعله باش اما چنین بر آشیان خود مزن دود کن خود را ولی در دودمان خود مزن

پر کن دوباره کیل مرا، ایّها العزیز! دست من و نگاه شما، ایّها العزیز!

دوباره زلف تو افتاد دست شانۀ من
طنین نام تو شد شعر عاشقانۀ من

کرامت مثل یک جرعه‌ست از پیمانۀ جانش
سخاوت لقمه‌ای از سادگی سفرۀ نانش..

صدای کرب‌وبلای حسین می‌آید
به هوش باش، صدای حسین می‌آید

رجز نیاز ندارد اگر نگاه کنید
در این معارفه انصاف را گواه کنید

جابر! این خاکی که عطرش، از تو زائر ساخته
آسمان‌ها را در این ایوان، مجاور ساخته

امسال دوریم از تو... لابد حکمتی دارد
باشد، ولی عاشق دل کم‌طاقتی دارد

دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند
واندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند

روی تو برده رونق ماه تمام را
مجذوب کرده جلوهٔ تو خاص و عام را

دارد دل و دین می‌برد از شهر شمیمی
افتاده نخ چادر او دست نسیمی

دلا بكوش كه آیینۀ خدات كنند
به خود بیایی و از دیگران جدات كنند

شعله باش اما چنین بر آشیان خود مزن
دود کن خود را ولی در دودمان خود مزن

پر کن دوباره کیل مرا، ایّها العزیز!
دست من و نگاه شما، ایّها العزیز!