شیخ بهایی

محمد بن عزّالدین حسین مشهور به «شیخ بهایی» سال ۹۵۳ ه.ق در بعلبک لبنان متولد شد. با استقرار حکومت صفوی به همراه پدر به ایران مهاجرت کرد. وی فقیه، محدث، شاعر، حکیم و ریاضیدان بود و افرادی مثل محمدتقی مجلسی و ملاصدرا از شاگردان او بودند. او همچنین مقام شیخ‌الاسلامی را که بالاترین منصب رسمی دینی بود، بر عهده داشت. آثاری نیز در معماری بر جای گذاشته که نقشۀ حرم امیرالمؤمنین و امام رضا (علیهماالسلام) از آن جمله است. وی حدود ۳۰ سال از عمر خود را در سفر گذراند و سفر مشهوری نیز با شاه عباس صفوی با پای پیاده به مشهد داشته است. شیخ بهایی بیش از ۱۲۰ جلد کتاب در زمینه‌های مختلف تألیف کرده است. وی در سال ۱۰۳۱ ه.ق درگذشت و در حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شد. «کشول بهایی» کتاب شناخته شدۀ‌ او و مثنوی‌های «نان و حلوا،‌ شیر و شکر و نان و پنیر» از آثار ادبی او است.

شیخ بهایی

خبر داری که با این دل، دل عاشق چه‌ها کردی؟ میان بُهتِ اندوه فراوانت رها کردی

سبکبال بر موجی از مه، به قاف تماشا رسیدند به صبحِ تشرف به خورشید، به دیدار فردا رسیدند

کاش بیدار شوم، آمده باشی به خراسان بعدِ کرمان و بشاگرد و گلستان و لرستان

پیِ خورشید، شب تا صبح، در سوزِ مِه و باران به گریه تاختیم از غرب تا شرق ارسباران

دلا ز معرکه محنت و بلا مگریز چو گردباد به هم پیچ و چون صبا مگریز

فتح نزدیک است وقتی مرد میدان حمزه باشد خصم خاموش است وقتی شیر غرّان حمزه باشد

حاصل عمرِ ز خود بی‌خبران آه بُوَد هرکه از خویشتن آگاه شد، آگاه بود

فضل خدای را که تواند شمار کرد؟ یا کیست آن‌که شُکر یکی از هزار کرد؟...

در هيچ پرده نيست، نباشد نوای تو عالم پر است از تو و خالی‌ست جای تو

بخوان هشتمین جلوۀ ربنا را امام قدر را امیر قضا را

جز آرزوی وصل تو یک‌دم نمی‌کنم یک‌دم ز سینه، مهر تو را کم نمی‌کنم

مصحف نوری و در واژه و معنا تازه وحی آیات تو هر لحظه و هرجا تازه

خبر داری که با این دل، دل عاشق چه‌ها کردی؟
میان بُهتِ اندوه فراوانت رها کردی

سبکبال بر موجی از مه، به قاف تماشا رسیدند
به صبحِ تشرف به خورشید، به دیدار فردا رسیدند

کاش بیدار شوم، آمده باشی به خراسان
بعدِ کرمان و بشاگرد و گلستان و لرستان

پیِ خورشید، شب تا صبح، در سوزِ مِه و باران
به گریه تاختیم از غرب تا شرق ارسباران

دلا ز معرکه محنت و بلا مگریز
چو گردباد به هم پیچ و چون صبا مگریز

فتح نزدیک است وقتی مرد میدان حمزه باشد
خصم خاموش است وقتی شیر غرّان حمزه باشد

حاصل عمرِ ز خود بی‌خبران آه بُوَد
هرکه از خویشتن آگاه شد، آگاه بود

فضل خدای را که تواند شمار کرد؟
یا کیست آن‌که شُکر یکی از هزار کرد؟...

در هيچ پرده نيست، نباشد نوای تو
عالم پر است از تو و خالی‌ست جای تو

بخوان هشتمین جلوۀ ربنا را
امام قدر را امیر قضا را

جز آرزوی وصل تو یک‌دم نمی‌کنم
یک‌دم ز سینه، مهر تو را کم نمی‌کنم

مصحف نوری و در واژه و معنا تازه
وحی آیات تو هر لحظه و هرجا تازه