قصیده | شعر هیأت

قصیده در لغت به معنای چیزی است که «قصد شده» باشد. این قالب مثل غزل، مصراع اول و تمام مصراع‌هاى زوج آن داراى قافیه است و از کهن‌ترین قالب‌های شعر فارسی محسوب می‌شود. تعداد ابیات قصیده به طور معمول، پانزده تا هفتاد، هشتاد بیت است اما گاهی تا یکصد و پنجاه بیت و بیشتر هم می‌رسد.
در این نوع شعر، شاعر به جاى عاشقانه‌سرایى محض، همان‌طور که از نام آن پیداست، به مدح، وصف، پند و اندرز، مرثیه و... می‌پردازد. برای این قالب ارکانی را مثل: مطلع، تغزّل و تشبیب، تخلّص، تنۀ اصلی، شریطه و دعا، و مقطع برشمرده‌اند.

ای فروغ دانشت تا صبح محشر مستدام
وی تو را پیش از ولادت، داده پیغمبر سلام

غلامرضا سازگار

نخل میثم (جلد۵)

قصیده

زین روزگار، خون‌جگرم، سخت خون‌جگر
من شِکوه دارم از همه، وز خویش، بیش‌تر

علیرضا قزوه

سورۀ انگور

قصیده

ای ماه آسمانی ماه خدا حسن!
خورشید، مستمند تو از ابتدا حسن!

غلامرضا سازگار

نخل میثم (جلد۵)

قصیده

ای بر سریر ملک ازل تا ابد خدا
وصف تو از کجا و بیان من از کجا؟...

سیدمحمدحسین شهریار

دیوان شهریار

قصیده

خانۀ فاطمه آن روز تماشایی بود
که فضا جلوه‌گر از آیت زیبایی بود

سیدرضا مؤید

جلوه‌های رسالت

قصیده

بر درگهی سلام که ذلت ندیده است
آن را خدا چو عرش عزیز آفریده است

سیدرضا مؤید

قصیده

زهی آن عبد خدایی که خدایی‌ست جلالش
صلوات از طرف خالق سرمد به جمالش

غلامرضا سازگار

بهار امامت (۳)

قصیده

ماهی که یادگار ز پنج آفتاب بود
بر چهره‌اش ز عصمت و عفت نقاب بود

سیدرضا مؤید

باران نور

قصیده

سحر چون پیک غم از در درآید
شرار از سینه، آه از دل برآید

محمدجواد غفورزاده

فلیرحل معنا

قصیده

آن شب که آسمان خدا بی‌ستاره بود
مردی حضور فاجعه را در نظاره بود

محمدعلی مجاهدی

ایستاده باید مرد

قصیده

باز این چه شورش است، مگر محشر آمده
خورشید سر برهنه به صحرا در آمده

سعید بیابانکی

نامه‌های کوفی

قصیده

بر لب آبم و از داغ لبت می‌میرم
هر دم از غصهٔ جان‌سوز تو آتش گیرم

حبیب چایچیان

ای اشک‌ها بریزید

قصیده