مثنوی

مثنوی در لغت به معنی «دوتایی» است و در اصطلاح به شعری گفته می‌شود که مصراع‌هاى هر بیت آن، قافیه‏‌اى مستقل دارد. تعداد ابیات این قالب محدود نیست و یک مثنوى می‌تواند از چند بیت تا هزاران بیت را در بر بگیرد.
از مثنوى به دلیل نامحدود بودن ابیاتش براى به نظم درآوردن تاریخ‌ها، داستان‌ها، افسانه‌‏ها و متون آموزشى استفاده ‏شده است. قالب «مثنوى» به لحاظ غناى موسیقى (تنوع قافیه در آن)، تعداد ابیات و... زمینۀ مساعدى را برای مضمون‌یابی‏ و پرورش آن برای سرودن و اجرای شعر دارد.

هیچ مردی در جهان مانند پیغمبر که نیست هیچ بختی بهتر از پیوند پیغمبر که نیست

چه سخت است داغ علمدار دیدن غم یار، در اوج پیکار دیدن

با چفیه و جلیقه و قرآن شهید شد یعنی که در میانهٔ میدان شهید شد

چه دارد می‌شود؟ ای داد از این پاییز! نصرالله! خودت تکذیب کن اخبار را! برخیز! نصرالله!

خبر داری که با این دل، دل عاشق چه‌ها کردی؟ میان بُهتِ اندوه فراوانت رها کردی

سبکبال بر موجی از مه، به قاف تماشا رسیدند به صبحِ تشرف به خورشید، به دیدار فردا رسیدند

دل نیست این‌که دارم گنجینهٔ غم توست بیگانه باد با غیر این دل که محرم توست

ای جذبهٔ ذی‌الحجه و شور رمضانم در شادی شعبان تو غرق است جهانم

خودش را وارث أرض مقدس خوانده، این قابیل جهان وارونه شد؛ این‌بار با سنگ آمده هابیل

ملکا ذکر تو گویم که تو پاکی و خدایی نروم جز به همان ره که توأم راهنمایی

دلِ آگاه ز تن فکر رهايی دارد از رفيقی که گران است جدايی دارد

مرگ بر تازیانه‌ها تازیانه‌های بی‌امان، به گرده‌های بی‌گناه بردگان

هیچ مردی در جهان مانند پیغمبر که نیست
هیچ بختی بهتر از پیوند پیغمبر که نیست

چه سخت است داغ علمدار دیدن
غم یار، در اوج پیکار دیدن

با چفیه و جلیقه و قرآن شهید شد
یعنی که در میانهٔ میدان شهید شد

چه دارد می‌شود؟ ای داد از این پاییز! نصرالله!
خودت تکذیب کن اخبار را! برخیز! نصرالله!

خبر داری که با این دل، دل عاشق چه‌ها کردی؟
میان بُهتِ اندوه فراوانت رها کردی

سبکبال بر موجی از مه، به قاف تماشا رسیدند
به صبحِ تشرف به خورشید، به دیدار فردا رسیدند

دل نیست این‌که دارم گنجینهٔ غم توست
بیگانه باد با غیر این دل که محرم توست

ای جذبهٔ ذی‌الحجه و شور رمضانم
در شادی شعبان تو غرق است جهانم

خودش را وارث أرض مقدس خوانده، این قابیل
جهان وارونه شد؛ این‌بار با سنگ آمده هابیل

ملکا ذکر تو گویم که تو پاکی و خدایی
نروم جز به همان ره که توأم راهنمایی

دلِ آگاه ز تن فکر رهايی دارد
از رفيقی که گران است جدايی دارد

مرگ بر تازیانه‌ها
تازیانه‌های بی‌امان، به گرده‌های بی‌گناه بردگان