یک شعر یک نکته

یا فاطمه
یک شعر یک نکته
موضوع شعر ولایی، مدح و رثای اهل‌بیت است و شاعر ولایی‌سُرا، برای معرفی و ستایش اهل‌بیت و ارائه اثر سوگ‌مندانه در رثای ایشان، ابتدا به سراغ مطالعه تاریخ اهل‌بیت و زوایای مختلف زندگی ایشان می‌رود. پس از کسب شناخت و معرفت کافی نسبت به موضوع، به نوعی ادراک و تحلیل ذهنی می‌رسد.
امام حسین علیه‌السلام
یک شعر یک نکته
آنچه که بیان و درک مخاطب و سراینده از مرثیه‌ی سیدالشهدا(علیه‌السلام) را متحول می‌کند، امام شناسی است. بازخوانی هر یک از مصیبت‌های وارد شده بر سیدالشهدا(علیه‌السلام) در سایه‌ی توجه به ابعاد وجودی آن حضرت و شناخت نسبت به امام معصوم گویا ما را با مصیبتی تازه‌تر مواجه می‌کند. مصیبتی…
حضرت ام‌البنین علیهاالسلام
یک شعر یک نکته
شعر و داستان دو هنر تاثیرگذار هستند و اگر این دو هنر با یکدیگر تلفیق شوند، تاثیری مضاعف خواهند داشت. در این شعر، شاعر فرم را به خوبی در خدمت اندیشه قرار داده است و بی آن‌که بخواهد حرفی شعارگونه در شعر بیاورد تنها در قالب فرم، اندیشه‌ی خود را در شعر جریان بخشیده است.
حضرت فاطمه
یک شعر یک نکته
گرایش به زبان و شیوه بیان مردم و تلاش برای بازسازی نحوه گفتار آنان، بی‌گمان یکی از هنرهای شعری است. این شیوه در شعر مذهبی و ولایی هم کاربرد بسیاری دارد و نشانه‌هایی از رویکرد شاعران به این نوع شیوه بیان در اشعار دیده می‌شود.
حضرت فاطمه
یک شعر یک نکته
«مضمون» همان مقصود و مفاد سخن است که در لایه درونی کلام پنهان است و به شکل تفسیر یا تأویل، ارائه می‌شود. در سلوک ادبی، شاعر سعی دارد با بلاغت کلام و استفاده از شگردهای بیانی (که معمولاً تخیل در آن نقشی ندارد) محتوایی را با بیانی جذاب و نکته‌سنجانه مطرح ساخته، خلأ خیال و اغراق…
حضرت فاطمه
یک شعر یک نکته
و بیتی که برگی زرین از دفتر مراثی فاطمی است. در این بیت، دو تصویر همزمان از اندوه حضرت به تصویر کشیده شده است؛ با استفاده از لطیف‌ترین و باطراوت‌ترین شیوه! تصویری مینیاتوری و نرم چون حریر... مثل تابلوی «ذبح اسماعیل» که با وجود خشونت موضوع، در هاله‌ای از طراوت هنر مینیاتور در…
تاج شهیدان همه عالمی
یک شعر یک نکته
وقتی سخن از تاج شهیدان همه عالم، ماه بنی‌هاشم حضرت عباس علیه‌السلام و مدایح ایشان به میان می‌آید شاید بسیاری از هم‌نسلان من، ناخودآگاه به یاد مثنوی معروف مرحوم سیدمحمدعلی ریاضی یزدی می‌افتند.
سنت‌های ادبی
یک شعر یک نکته
نصیحت ملوک یا موعظۀ زمامداران از سنت‌های ادبی شاعران پارسی‌سرا بوده است. اشعاری که اغلب در قالب قصیده و مثنوی سروده شده‌اند و به رسم آن روزگار با مدح زمامدار مشخصی شروع می‌شوند اما در مدح او متوقف نمی‌مانند و هنر سخنوری را در خدمت موعظۀ آن زمامدار و گوشزد کردن فرصت‌ها برای…
سیدالشهدا
یک شعر یک نکته
آن‌ها که مکتب تشیع را از بیرون نگاه کرده‌اند نه از درون، گاه بر عزاداری‌ها و اشک و ناله‌های آن خرده گرفته‌اند و زبان به طعنه و استهزا گشوده‌اند. اما این غم، با نگاه از درون خیمه‌ی برافراشته‌ی سیدالشهدا(علیه‌السلام) چهره‌ی دیگری دارد و آنان که به این خیمه راه یافته‌اند حاضر…
امام حسین علیه‌السلام
یک شعر یک نکته
زبان حال سرایی در شعر هیأت و به ویژه در مرثیه رواج و اهمیت فراوان دارد. شاعر هیأت از طرفی به دلیل کلی بودن و محدود بودن اطلاعات تاریخی و از طرفی به دلیل هنرنمایی‌های شاعرانه و نگاه‌های جزئی و جستجوی زاویه دیدهای تازه و متفاوت ناگزیر از زبان حال سرایی است.
انتظار جهانی در شعر مهدوی
یک شعر یک نکته
شعر مهدوی یکی از شاخه‌های شعر ولایی است که از لحاظ موضوع و مضمون‌سازی ویژگی‌های متمایزی با بخش‌های دیگر شعر آیینی و ولایی دارد. در این غزل، شاعر نگاهی جهانی به موضوع مهدویت در شعر امروز داشته است و در اثرش از ویژگی‌هایی مؤثری بهره برده است.
روایت‌های کوتاه
یک شعر یک نکته
در این نوشتار، پیرامون سه شعر مهدوی که در آن‌ها روایت نقش مهمی دارد به نکاتی اشاره می‌کنیم.
کاربرد ردیف در شعر مهدوی
یک شعر یک نکته
استفاده از ردیف‌هایی چون: «ایها العزیز، خدا کند که بیایی‌، چشم به راه، نیامدی، دارد می‌آید، ولیِّ عصر...» علاوه بر اینکه با موضوع و مفهوم مهدویت تناسب دارند. از نظر موسیقی و کمک به تداعی معانی مفید و اثرگذار هستند.
امام هادی علیه‌السلام
یک شعر یک نکته
با مرور شعرهایی که با موضوع امام هادی(علیه‌السلام) سروده شده است در می‌یابیم که برخی اشعار نگاه قابل قبولی به زیارت «جامعۀ کبیره» داشته‌اند. زیارتی که از این امام معصوم نقل شده و برای استفادۀ مضمونی و مفهومی در شعر، بسیار قابل اعتنا است.
امام باقر علیه‎السلام
یک شعر یک نکته
با مرور شعرهای شاعران درباره با امام باقر(علیه‌السلام) در می‌یابیم که نسبت به شعر و شخصیت این حضرت (در مدح و مرثیه) دو رویکرد بیان عالمانه و بیان کودکانه به چشم می‌خورد که نگاهی کوتاه به این دو رویکرد و نحوۀ بیان، قابل تأمل است.