قصیده | شعر هیأت

قصیده در لغت به معنای چیزی است که «قصد شده» باشد. این قالب مثل غزل، مصراع اول و تمام مصراع‌هاى زوج آن داراى قافیه است و از کهن‌ترین قالب‌های شعر فارسی محسوب می‌شود. تعداد ابیات قصیده به طور معمول، پانزده تا هفتاد، هشتاد بیت است اما گاهی تا یکصد و پنجاه بیت و بیشتر هم می‌رسد.
در این نوع شعر، شاعر به جاى عاشقانه‌سرایى محض، همان‌طور که از نام آن پیداست، به مدح، وصف، پند و اندرز، مرثیه و... می‌پردازد. برای این قالب ارکانی را مثل: مطلع، تغزّل و تشبیب، تخلّص، تنۀ اصلی، شریطه و دعا، و مقطع برشمرده‌اند.

اگر نوبهارم، اگر زمهریرم
اگر آبشارم، اگر آبگیرم

مرتضی امیری‌اسفندقه

کوار

قصیده

پیام نور به لب‌های پیک وحی خداست
بخوان سرود ولایت که عید اهل ولاست

غلامرضا سازگار

نخل میثم

قصیده

غدیر، خاطری از گل شکفته‌تر دارد
غدیر، یک چمن آلاله زیر پر دارد

محمدجواد غفورزاده

خورشید کعبه

قصیده

چشمه‌ها جوشید و جاری گشت دریا در غدیر
باغ عشق و آرزوها شد شکوفا در غدیر

محمدعلی مجاهدی

در سایه‌سار خورشید

قصیده

از ابتدای کار جهان تا به انتها
دیباچه‌ای نبود و نباشد بِه از دعا

ابن حسام خوسفی

دیوان محمد بن حسام خوسفی

قصیده

رود از جناب دریا فرمان گرفته است
یعنی دوباره راه بیابان گرفته است

امید مهدی‌نژاد

رجزمویه

قصیده

ای شیرخدا و اسد احمد مختار
در بدر و احد لشکر حق را سر و سردار

غلامرضا سازگار

از صیام تا قیام (۳)

قصیده

یا ازلیَّ الظُّهور، یا ابدیَّ الخفا
نورُک فوقَ النَّظر، حُسنُک فوقَ الثنا

فیضی دکنی

سیری در قلمرو شعر توحیدی

قصیده

حمد سزاوارِ آن خدای توانا
کآمده حمدش ورای مُدرِک دانا

فؤاد کرمانی

شمع جمع

قصیده

یارب به حق منزلت و جاه مصطفی
آن اشرف خلائق و خاتم به انبیا

غلامحسین صدیقیان

سیری در قلمرو شعر توحیدی

قصیده

اول دفتر به نام ایزد دانا
صانع پروردگار حیّ توانا

سعدی شیرازی

کلیات سعدی

قصیده

فضل خدای را که تواند شمار کرد؟
یا کیست آن‌که شُکر یکی از هزار کرد؟...

سعدی شیرازی

کلیات سعدی

قصیده