ما این امکان را داریم که با استفاده از صور خیال و نقش‌های زبانی در فضای شعر فاطمی، سیره و سبک زندگی فاطمی را به شیوۀ هنرمندانه ترویج دهیم.
پرداخت الگوهای گفتاری و رفتاری حضرت زهرا(علیهاالسلام) در شعر، از جهتی خواننده را با الگوسازی مواجه می‌کند و از جهتی قابلیت پرورش مضمون را…
شاعر برای پرداخت به سوژۀ تازه، به نگاه جزیی‌نگر و قرار گرفتن در موقعیت‌های مختلف نیاز دارد. استفاده از سوژۀ تازه در شعر، این امکان را به شاعر می‌دهد تا به تصویرسازی و مضمون‌آفرینی‌های مختلف بپردازد و این فضا را برای مداح ایجاد می‌کند که با پرداخت سوژه‌های تازه، ابعاد دیگر شخصیت…
در مثنوی احمد عزیزی «یاس» به عنوان نماد معرفی و شناخته می‌شود و هرکجا که واژۀ یاس قرار می‌گیرد منظور از آن، حضرت زهرا(سلام‌الله‌علیها) است.
استعاره، زمانی به نماد تبدیل می‌شود که بتواند اثرگذار باشد و در آثار دیگر نمود پیدا کند. ترکیب‌هایی مثل: «یاس کبود»، «یاس نیلی»، «یاس مدینه…
شعر و زندگی در ارتباط با هم‌اند؛ به طوری که جهان‌بینی فردی از زندگی اثر می‌پذیرد و بر شعر اثر می‌گذارد. از طرفی شعر، زندگی شاعر را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.ممکن است یک اتفاق روزمره، یا یک تصویر شاعر را به زمان و مکان مشترک ببرد. در شعر فاطمی، این برداشت شاعرانه دور از دسترس نیست…
کتاب «مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم (عجل‌الله‌فرجه)» نوشته مرحوم آیت الله سیدمحمدتقی موسوی اصفهانی مشهور به فقیه احمدآبادی است که حاوی موضوعات مهم در شناخت امام عصر (علیه‌السلام) و وظایف شیعیان در قبال آن حضرت است.
«زندانیان عشق» نخستین بند از ترکیب‌بند هفت‌بندی مرحوم آیت الله شیخ محمد حسین غروی اصفهانی در رثای حضرت موسی بن جعفر (علیه‌السلام) است. هم‌نشینی دو کلمهٔ «هفت» و «بند» در این هفت‌بند فی‌نفسه هنرمندانه است.
چند سال قبل از اين، به دوستان مداح سفارش مىكردم كه به ديوان صائب نگاه كنند و شعرهاى اخلاقى را، شعرهاى معرفتى را، شعرهاى عرفانى را در آن پيدا كنند؛ كه كم هم نيست. اين‌ها مضامين بسيار پختهاى است كه دل‌ها را روشن مىكند.
امروز ما محتاج نصيحتيم. براى رشد اخلاق در جامعه، براى گسترش خلقيات خوب، براى اعتلاى روحيۀ همدلى و برادرى و صفا و اخوتى كه در جامعۀ دينى مطلوب است، احتياج داريم به نصيحت. اين‌ها را از كى ياد بگيريم؟ پايههاى اخلاق در كلمات ائمه (عليهم‌السّلام) است، در رفتار ائمه (عليهم‌السّلام)…
شما ببینید امروز نسل جوان شما - چه دخترهاتان، چه پسرهاتان - و جامعه شما از خلأ کدام معرفت رنج می‌برند و آسیب می‌بینند؛ از کمبود کدام عنصر سازنده اخلاقی رنج می‌برند؟ آن عنصر اخلاقی را در وجود فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) و در فضایل آن بزرگوار و این وجودهای مقدس پیدا کنید و به…
آنچه كه مى‌آموزيم، بهترينش آن چيزى است كه ما به آن نياز داريم. گاهى كلمات مدح آميزى از ائمّه (علیهم‌االسلام) پشت سر هم مى‌آوريم كه نه درست مستمع به عمق اين كلمات مى‌رسد، نه با فهميدن آن كلمات چيزى بر معرفت او اضافه مى‌شود. اين‌ها ارزش چندانى ندارد.
ببینید كدام بیان، ذكر كدام منقبت، بیان كدام فضیلت، مخاطب شما را هدایت می‌كند؛ این آن نكته‌اى است كه من همیشه تكرار كردم. ببینید چه بخوانید، چه بگوئید، مستمع شما می‌شود متنوّر به نور فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها).
يكى از برادران مداح می‌گفت ما اگر از شعرهاى خوب و شعراى بزرگ شعرى انتخاب كنيم، مردم نمى‌فهمند؛ بنابراين مجبوريم از اين شعرها استفاده كنيم! اين طورى نيست؛ من اين را قبول ندارم...
از نکاتی که در شعر بسیاری از شاعران جوان به خصوص در اشعار مدحی، بسامد فراوان دارد دارد؛ این است که برای نشان دادن عظمت و رفعت مقام ممدوح -که همانا حضرات معصومین هستند- گاه به کوچک شمردن و تنزیل مقام انبیای الهی یا ملائک مقرب الهی می‌پردازند که این شیوه متأسفانه، گاهی در آثار…
در اشعار مدح و مرثیه، فراوان دیده شده که شاعر اسامی ذوات مقدسه را ردیف شعر قرار می‌دهد تا به سبب حرمت و قداست این اسامی والا، محفلی که شعر در آن‌جا خوانده می‌شود، گرم‌تر و نورانی‌تر شود و مخاطبان توجه قلبی بیشتری پیدا کنند.
از شگردهای شاعرانه‌ای که می‌توان در مرثیه از آن بهره جست، به کارگیری زبان گزنده و تلخ طنز،تعریض و کنایه است. منظور از زبان طنز معنای عرفی آن نیست، بلکه مراد بیان تعریضی و گزندۀ آن است.
در غزل بالا، هر چند خطاب شاعر با خودش است، اما در لایه‌ای از شعر، داستان تأثیرگذار زهیر بن قین (علیه‌الرحمه) و پیوستن او به قافلهٔ عاشوراییان در جریان است و در بعضی از بیت‌های شعر، هم‌ذات پنداری با این شخصیت عاشورایی به قدری قوی است که گویا بی‌هیچ تردیدی و در همین لحظه، همان…
چنانچه مرثیه‌ای از بیان حماسی و تحلیل‌گری و زاویهٔ نگاه تازه خالی بود و مقتضای شعر و مخاطب آن، بیان صرف مرثیه را می‌طلبید باید دید که مرثیه‌پردازی در این شرایط چه بایدها و نبایدهایی دارد.
نگاه کردن به یک مرثیه از زاویهٔ تازه موجب می‌شود که ابعاد تازه‌ای از آن مصیبت بر دریچهٔ نگاه مخاطب باز شود و عظمت مصائب آل الله علیهم‌السلام در جان و قلب مخاطب جایگاه تازه‌‌تری پیدا کند.قاسم صرافان از شاعران خلاّقی است که از ویژگی‌های شعری او کشف زاویه‌های نگاه جدید در مرثیه است.
شاعر هیأت، راوی فرازهای تأثیرگذار تاریخ تشیع است اما این روایت می‌تواند بسیار فراتر از گزارش صِرف باشد. تحلیل، لایهٔ دیگری‌ست که شاعر می‌تواند در شعر ایجاد کند و با روایت تحلیل‌گرانه در عمق محتوایی و تأثیرگذاری شعر تلاش کند.
نکتهٔ ضروری دیگر، توجه به شخصیت‌پردازی در حین مرثیه‌سرایی است. شاعر در حین سرودن مرثیه، خواه ناخواه تصویری از ذوات مقدسه به مخاطب القاء خواهد کرد که برآمده از معرفت خود، قدرت پردازش هنری و تسلط واژگانی است. در مرثیه‌ای که شاعر آن را روایت می‌کند یا به تصویر می‌کشد نباید شخصیت…
